Từ bao bì xanh…
Ngày nay, chuyển đổi xanh và nền kinh tế tuần hoàn đòi hỏi sự quan tâm cấp thiết trong chiến lược phát triển của mỗi quốc gia và doanh nghiệp. Khi các ngành công nghiệp, thương mại và dịch vụ của Việt Nam tiếp tục phát triển trong khi các hoạt động đầu tư, sản xuất, xuất khẩu và tiêu dùng nước ngoài ngày càng gia tăng thì việc sử dụng bao bì cũng không thể tránh khỏi sự gia tăng, khiến nó trở thành một trong những nguồn rác thải phổ biến nhất, đặc biệt là trong ngành thực phẩm và đồ uống (F&B).
Theo các chuyên gia, nếu các công ty tiếp tục đi theo con đường bao bì khó tái chế, lạm dụng nhựa và vật liệu không phân hủy sinh học thì thiệt hại về môi trường do rác thải bao bì sẽ trở nên không thể kiểm soát. Các nhà sản xuất và nhập khẩu cần tăng cường nỗ lực thu gom, tái chế hoặc xử lý chất thải từ các sản phẩm và bao bì mà họ tạo ra.
Nguyễn Thanh Yến, một quan chức của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết chính sách Mở rộng Trách nhiệm của Nhà sản xuất (EPR), một công cụ quản lý môi trường hiện đại gắn kết các nhà sản xuất và nhà nhập khẩu với vòng đời của bao bì của họ, đang được triển khai trên toàn quốc.
Theo quy định mới có hiệu lực từ năm 2025, bao bì phải đáp ứng tỷ lệ tái chế bắt buộc. Các công ty phải khai báo và báo cáo dữ liệu thông qua hệ thống điện tử EPR quốc gia và sẽ sớm có thể lựa chọn giữa việc tự tái chế và đóng góp tài chính cho Quỹ Bảo vệ Môi trường hoặc kết hợp cả hai phương pháp.
Ông nói, EPR không chỉ thể hiện sự tuân thủ mà còn cho biết nó cung cấp một lăng kính chiến lược để các công ty định hình lại thiết kế bao bì, thay đổi quan điểm của họ về chất thải và xây dựng một hệ sinh thái có giá trị bền vững hơn.
Tại Tổng công ty Bia-Rượu-Nước giải khát Sài Gòn (SABECO), hiện vận hành 25 nhà máy bia, 11 công ty thương mại và duy trì sự hiện diện tại hơn 200.000 điểm bán lẻ trên toàn quốc, chiến lược phát triển bền vững và quá trình đổi mới toàn diện bắt đầu từ bao bì.
Phó Tổng Giám đốc công ty, Larry Lee, cho biết tất cả bao bì sơ cấp và thứ cấp của SABECO đều có thể tái sử dụng hoặc tái chế.
Công ty đã giảm độ dày của nắp lon nhôm từ 0,245 mm xuống 0,240 mm, giúp giảm 15% mức sử dụng vật liệu, tiết kiệm năng lượng trong quá trình vận chuyển và giảm lượng khí thải. Công ty cũng áp dụng các mô hình tái chế khép kín cho chai thủy tinh, lon nhôm và bao bì giấy, hướng tới 100% bao bì hình tròn vào năm 2040.
Thông điệp tái chế bao bì đã lan rộng ra nhiều lĩnh vực, bao gồm cả dệt may và giày dép. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là ở phân khúc thị trường tầm trung, đang tung ra các thiết kế tái chế và thân thiện với môi trường, tăng cường phân loại, tái sử dụng và tái chế sản phẩm.
Tổng công ty May 10 hiện sử dụng giấy và bao bì PET với thời gian phân hủy ngắn hơn thay vì nhựa PE thông thường. Biti's, thương hiệu giày dép Việt Nam, đã đơn giản hóa thiết kế bao bì để giảm thiểu nhựa dùng một lần, thay thế dần túi nhựa bằng túi giấy tái chế hoặc túi vải có thể tái sử dụng tại các cửa hàng, trung tâm phân phối của mình.
…tới ngành bao bì xanh
Bao bì xanh là một trong những bước đầu tiên trong quá trình chuyển đổi sang sản xuất xanh đối với nhiều doanh nghiệp, ngành công nghiệp và lĩnh vực sản xuất. Ngành in ấn và bao bì đóng vai trò dẫn đầu trong quá trình chuyển đổi xanh, giúp tạo ra các sản phẩm bao bì thân thiện với môi trường như túi phân hủy sinh học, túi vải, hộp giấy tái chế và hộp nhựa.
Ông Võ Hồng Sơn, Trưởng Văn phòng Đại diện Bộ Công Thương khu vực miền Trung và miền Nam cho biết, ngành in ấn và bao bì có vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng, không chỉ giúp nâng cao lợi thế cạnh tranh của sản phẩm mà còn thúc đẩy tiến trình phát triển bền vững.
Công nghệ xanh trong sản xuất bao bì, đặc biệt là trong các ngành có mức tiêu thụ cao như F&B, mang lại cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao uy tín thương hiệu, thu hút đầu tư xanh và nâng cao khả năng cạnh tranh toàn cầu thông qua “chứng nhận xanh”. Tuy nhiên, nhiều công ty vẫn phải đối mặt với những thách thức trong việc đáp ứng các nghĩa vụ EPR và điều hướng các khuôn khổ pháp lý phức tạp.
Bùi Lê Thanh Khiết, nhà nghiên cứu tại Viện Phát triển Kinh tế Tuần hoàn, đề xuất sự phối hợp mạnh mẽ hơn giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các nhà tái chế, đồng thời thành lập các hội đồng EPR dành riêng cho ngành hoặc khu vực. Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải liên kết các chuỗi giá trị giữa các vùng, doanh nghiệp, địa phương và đưa ra các ưu đãi cho đổi mới và tài trợ vật liệu xanh, đồng thời nâng cao nhận thức của công chúng về sản phẩm xanh và bao bì xanh./.VNA
